معرفی ویتامینهای  مختلف و مورد نیاز بدن انسان

قسمت اول

قسمت دوم

قسمت سوم

 

ويتامين A

(رتينول)

ويتامين A در حفظ بينايی خوب، سلامت پوست و غشاهای مخاطی مهم و مفيد است. همچنين تحقيقات نشان می دهد كه اين ويتامين برای عملكرد سيستم ايمنی بدن ضروری است. ويتامين A همچنين برای رشد، تشكيل استخوان، توليد مثل و بهبود زخمها مؤثر و مفيد است. كبد می تواند نياز يكسالة بدن به اين ويتامين را به صورت ذخيره در خود نگه دارد. اگر فرد بيمار شود يا دچار عفونتی شود، اين ذخيره سريعاً قابل استفاده است.

موارد استفاده

آكنه و پسوريازيس: داروهای شامل ويتامين A در از بين بردن آكنه و پسوريازيس موفق بوده اند. اخيراً داروی جديد ديگری از ويتامين A ساخته شده است كه باعث كمتر شدن چروك و آثار زخم پوست شده و آنها را كوچك و ناچيز می كند همچنين از تشكيل چروك جديد نيز جلوگيری می كند.

سيستم ايمنی: تحقيقات نشان می دهد كه ويتامين A به عنوان يادآور سيستم ايمنی عمل كرده،‌ بدن را در مقابل بيماريها و عفونتها، مخصوصاً عفونتهای ويروسی حمايت می كند.

بهبود زخم: وقتی كه بافت و پوست جديد در حال تشكيل است، بدن در كنار ساير مواد مغذی نياز به ويتامين A نيز دارد.

سرخك: مرگ و مير ناشی از اين بيماری را در بين شيرخواران كاهش می دهد.

همچنين در درمان شب كوری و هيپركراتوزيز استفاده می شود.

منابع غذايی

شما می توانيد مكمل ويتامين A طبيعی را كه به صورت رتينول يا رتينيل پالميتات است خريداری كنيد. همه اشكال ويتامين A به راحتي قابل جذب هستند. قرصها و كپسولهای موجود ۱۰۰۰۰، ۲۵۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ واحد هستند. پزشك در انتخاب ميزان ويتامين A مصرفی به شما كمك می كند. بيشتر مولتی ويتامينها حاوی ميزان مجاز توصيه شده برای ويتامين A هستند. اگر شما از مولتی ويتامين استفاده می كنيد، احتمالاً بيشتر از ميزان توسط مورد نياز، ويتامين A دريافت كرده ايد. بدون مشورت با پزشك هرگز بيشتر از ۲۵۰۰۰ واحد روزانه (۱۰۰۰۰ واحد برای بچه ها) مصرف نكنيد.

در بيشتر موارد استفاده از بتاكاروتن كه پيش ساز ويتامين A است، جايگزين مطمئني براي ويتامين A ميباشد. بر خلاف ويتامين A، بتاكاروتن محلول در آب است و در بدن ساخته نمی شود، بنابراين مصرف مقدار زياد آن بدون خطر است. بتاكاروتن جايگزين خوبی برای ويتامين A در بچه ها و بزرگسالانی که دچار بيماری كبدی و كليوی هستند و زنان حامله است.

 

نحوه مصرف

ويتامين A محلول در چربی است و برای جذب نياز به رژيم غذايی حاوی چربی دارد. مكملهای ويتامين A بايد همراه با غذا و يا با فاصله كوتاهی بعد از غذا مصرف شود.

موارد احتیاط

خانمهای حامله نبايد از مكملهای ويتامين A استفاده كنند زيرا باعث نقايص مادرزادی در جنين ميشود. همة‌ ويتامينهايی كه در اين دوره استفاده می شوند حاوی مقداری ويتامين A هستند و مصرف هر مقدار بيشتری برای جنين خطرناك است.

مصرف زياد ويتامين A براي بدن سمي و حتي كشنده است. معمولاً ميزان ويتامين A دريافتي از رژيم غذايي آنقدر زياد نيست كه باعث مسمويت شود، اما مصرف مكملهاي ويتامين A بدون نظر پزشك توصيه نمی شود.

ويتامين A در انواع مختلفی از فرمولهای ويتامينی يافت می شود. برای مثال مكملهايی كه با نامهای  "فرمول سيستم ايمني"، "فرمول سرماخوردگي"، "فرمول چشمي"، "فرمول پوستي" يا "فرمول آكنه" موجود هستند همگي حاوي ويتامين A هستند. اگر شما از انواع مختلف فرمولي ويتامين A استفاده كنيد خود را در معرض خطر مسموميت با اين ويتامين قرار داده ايد.

بعضي از نشانه های مسموميت با ويتامين A شامل سردرد، خستگی، درد مفاصل و عضلات، خشك شدن و ترك لبها و پوست، چشمهای خشك و تحريك پذير، تهوع يا اسهال و ريزش مو است.

مصرف الكل، احتمال مسموميت با ويتامين A را افزايش می دهد. مصرف بيش از ۲۵۰۰۰ واحد از ويتامين A روزانه در بزرگسال و ۱۰۰۰۰ واحد روزانه در بچه ها، چه از غذا و چه از مكملهای اين ويتامين می تواند باعث مسموميت شود. در صورتي كه از آكوتان، رتين - آيا هر داروی مشتق شده از ويتامين A برای درمان آكنه، پسوريازيس يا ديگر مشكلات پوستي استفاده می كنيد، مكمل های ويتامين A را مصرف نكنيد.

تداخلهای احتمالی

مصرف زياد ويتامين E باعث می شود كه بدن از ويتامين A بيشتری استفاده كند.

براي استفاده از ويتامين A بدن نيازمند به «روی» است.

كمبود روی می تواند علايمی مشابه با كمبود ويتامين A در بدن ايجاد كند، زيرا بدون حضور روی بدن قادر به استفاده از ويتامين A نيست.

بدن شما برای استفاده از ويتامين A نيازی به مقدار كافی پروتئين دارد. يك فرد بزرگسال بايد روزانه حدود ۷ اُز پروتئين و بچه ها حداقل ۴ اُز مصرف كنند.

بعضی از داروها نظير استروژن و قرصهای خوراکی ضدحاملگی سطح رتينول را در خون افزايش می دهند. اگر شما به طور مرتب از دارويی استفاده می كنيد، قبل از مصرف مكمل ويتامين A با پزشك مشورت كنيد.

 

 


ويتامين ب-1 (تيامين)

ويتامين "ب-1" تيامين نيز خوانده ميشود. شما براي شكستن كربوهيدرات هاي بدنتان نياز روزانه به اين ويتامين داريد. انرژي آزاد شده از اين سوخت و ساز صرف فعاليتهاي تنفسي و حركتي بدن ميشود. ناكافي بودن ويتامين "ب-1" در رژيم غذايي منجر به بيماري «بربري» ميشود. در اين بيماري سيستم عصبي و قلب گرفتار هستند. الكلي ها در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به اين بيماري هستند زيرا مصرف زياد الكل ذخائر ويتامين "ب-1" بدن را كاهش مي دهد.

موارد استفاده

استفاده مهم ويتامين "ب-1" در بهبود علايم بيماري "بربري" است. اين علايم شامل درد، ورم، قرمزي دست ها و پاها و احساس سوزن سوزن شدن و مورمور شدن در دستها و پاهاست. گيجي و از دست دادن حافظه نيز از علايم بالقوه اين بيماري هستند.

علايم ديگر "بربري" شامل اشكال در نفس كشيدن، ورم پاها و افزايش ضربان قلب است. بعضي از ديورتيك ها (ادرارآور) باعث از دست دادن اين ويتامين از طريق ادرار شده باعث كمبود آن ميشوند.

تحقيقات اخير نشان مي دهد كه ويتامين "ب-1" در درمان نارسايي احتقاني قلب مؤثر است. ويتامين "ب-1" همچنين در شيمي درماني سرطان نقش منفي بازي مي كند. تحقيقات نشان مي دهد كه مصرف زياد اين ويتامين در طي شيمي درماني باعث رشد سريع تومور ميشود.

منابع غذايي

حبوبات و گوشت خوك منابع غني از ويتامين "ب-1" هستند. ديگر منابع خوب براي اين ويتامين شامل  برنج پرقوت سفيد، دانه هاي گل آفتابگردان، بادام زميني، سبوس گندم، مخمر آبجو، شير سويا، لوبيا و ....

شير، ميوه جات و سبزيجات اگر به ميزان كافي مصرف شوند منابع خوبي براي ويتامين "ب-1" هستند.

اشكال ديگر

ويتامين "ب-1" به نام هاي "تيامين هيدروكلريد" و "تيامين مونونيترات" وجود دارد. اين ماده به صورت قرص يا كپسول در فرم مولتي ويتامين شامل قابل جويدني براي بچه ها و شكل مايع، به صورت تركيب ب- كمپلكس و يا به تنهايي قابل دسترس است.

نحوة مصرف

براي جلوگيري از بيماري كمبود ويتامين "ب-1" بزرگسالان بين 1/1 تا 1/5 ميلي گرم از اين ويتامين را همراه با آب ترجيحاً بعد از غذا، روزانه مصرف كنند.

خانم هاي حامله روزانه 1/5 ميلي گرم و زنان شيرده 1/6 ميلي گرم از اين ويتامين در روز استفاده كنند. قبل از دادن مكمل ويتامين "ب-1" به بچه ها با پزشك مشورت كنيد. در صورتي كه خانم حامله بخواهد از اين ويتامين استفاده كند نيز بايد قبل از مصرف با پزشك مشورت كند.

تداخل هاي احتمالي

ميزان جذب ويتامين ب-1 در افرادي كه الكل زياد مصرف مي كنند، كاهش مي يابد. براي اطلاعات بيشتر در مورد ويتامين "ب-1" با پزشك مشورت كنيد.

 


ويتامين ب-2 (ريبوفلاوين)

ريبوفلاوين كه به نام ويتامين "ب-2" نيز شناخته ميشود باعث آزاد سازي انرژي از كربوهيدراتها، پروتئين و چربي مي شود. ريبوفلاوين براي تكثير، رشد و ترميم پوست، مو، ناخن و مفاصل ضروري است. همچنين براي سيستم ايمني كه بدن را در مقابل بيماريها حفاظت مي كند، لازم و مهم است.

موارد استفاده

ريبوفلاوين در پيشگيري و درمان بيماريهاي زير مؤثر و مفيد است:

سردرد ميگرني، ريبوفلاوين در پيشگيري از سردرد ميگرني مؤثر اس. مطالعات نشان مي دهد كه مكمل هايي كه حاوي ريبوفلاوين هستند بيشتر از آسپيرين در پيشگيري از سردردهاي شديد مؤثرند.

آب مرواريد. كمبود ريبوفلاوين مي تواند باعث آب مرواريد شود. ريبوفلاوين براي فعاليت آنزيم هايي كه باعث تقويت بينايي شما ميشود ضروري و حياتي است. كمبود ريبوفلاوين در افراد مسن نسبتاً شايع است. قبل از مصرف بيش از حد مجاز توصيه شده (RDA) براي پيشگيري از آب مرواريد، با پزشك مشورت كنيد.

مكمل هاي ريبوفلاوين در درمان «كم خوني داسي شكل» مؤثرند. اين ماده همچنين اثر مكمل هاي آهن را در درمان كم خوني، افزايش مي دهد.

روماتيسم مفصلي. مقدار خيلي كم ريبوفلاوين در رژيم غذايي مي تواند فرد را در معرض خطر ابتلا به روماتيسم مفصلي قرار دهد. مكمل هاي حاوي ريبوفلاوين مي تواند از پيشرفت علايم جلوگيري كند.

ريبوفلاوين در موارد زير نيز مفيد و مؤثر است:

نشانه هاي "سندرم تونل كارپال" را بهبود مي بخشد.

كاهندة اثرات استرس.

مشكلات پوستي از قبيل آكنه (مخصوصاً آكنه روزاسه)، ورم پوست، اگزما، و زخم ها با مصرف مكمل هاي ريبوفلاوين بهبود مي يابد.

گرفتگي عضلاني را بهبود مي بخشد.

بدن را در مقابل انواع مشخصي از آسيب سلولي در طي حمله يا سكته قلبي ايجاد ميشود، حمايت مي كند.

عملكرد سيستم ايمني را افزايش مي دهد.

منابع غذايي

بهترين منابع ريبوفلاوين شامل مخمر آبجو، بادام، گوشت اندام، غلات، سبوس گندم، چمن برنجي، قارچ، سويا، شير و اسفناج.

ريبوفلاوين به آرد و حبوبات اضافه ميشود. ريبوفلاوين در اثر نور و قليا نظير جوش شيرين از بين مي رود. اين ماده توسط حرارت از بين نمي رود. اگرچه در داخل آبي كه در حال پختن است، نفوذ مي كند. براي حفظ محتوي ريبوفلاوين غذاها آنها را بايد دور از نور قرار داد.

 


ويتامين ب-3 (نياسين)

 ويتامين "‘-3" يا نياسين عضوي از خانوادة ويتامين هاي "ب" است. اين ويتامين محلول در آب است و اين بدان معني است كه در بدن ذخيره نميشود و براي برطرف كردن نيازهاي بدن به طور مرتب و روزانه بايد مصرف شود. دو شكل از ويتامين "ب-3" وجود دارد:

نياسين (به عنوان اسيد نيكوتينيك نيز شناخته ميشود) و نياسين آميد (نيكوتين آميد نيز گفته ميشود). هر 2 فرم اين ويتامين به عنوان يك مادة مغذي در بدن به يك طريق مؤثرند اما موارد استفاده آن در درمان بيماريها متفاوت است.

بدن شما براي تبديل كربوهيدرات به انرژي نياز به ويتامين ب-3 دارد. بدون ويتامين ب-3 سيستمهاي بدن شما متوقف خواهند شد. ويتامين "ب-3" همچنين باعث شكستن چربي و كلسترول ميشود بنابراين نياسين (اسيد نيكوتنيك) يك عامل ايجاد كننده كلسترول خوب براي بدن است.

بدن شما از ويتامين ب-3 براي ساختن تركيبات مختلف از جمله هورمون هاي جنسي و هورمون هاي آدرنال، استفاده مي كند. اين ويتامين همچنين به خارج كردن مواد شيميايي سمي و مضر از بدن و تنظيم قند خون كمك مي كند.

بيشتر افراد مقدار كافي از اين ويتامين را از طريق غذايي كه مي خورند، به دست مي آوردند. پزشك در موارد بالابودن كلسترول و ديگر بيماريها اين ويتامين را براي شما تجويز مي كند. مسئله مهم اين است كه در موارد مصرف زياد اين ويتامين تحت نظر پزشك باشيد، زيرا مصرف زياد اين ويتامين داراي عوارض جانبي جدي همچون آسيب كبدي مي باشد.

موارد استفاده

نياسين كلسترول بد (LDL) را كاهش و كلسترول خوب (HDL) را افزايش مي دهد. اين ويتامين اثر داروهاي كاهندة كلسترول را افزايش مي دهد. براي اين منظور، بايد مصرف اين ويتامين تنها زير نظر پزشك باشد. نياسين آميد به درمان آرتروز، روماتيسم مفصلي، ديابت وابسته به انسولين، بيخوابي و سردرد ميگرني كمك مي كند.

هر شكلي از اين ويتامين مي تواند در درمان يا پيشگيري از كمبود ويتامين "ب-3" (پلاگر) استفاده شود. افرادي كه دچار سل يا سرطان هستند، خانم هايي كه از قرص هاي ضد حاملگي استفاده مي كنند و اضخاصي كه از كمبود پروتئين رنج مي برند، به احتمال بيشتر دچار كمبود ويتامين "ب-3" ميشوند.

منابع غذايي

بدن شما ويتامين ب-3 را از پروتئين به دست مي آورد بنابراين اگر در رژيم غذايي پروتئين كافي وجود داشته باشد، ويتامين "ب-3" كافي به بدن شما مي رسد. بهترين منابع ويتامين ب-3 غذاهايي است كه غني از پروتئين باشد مانند: گوشت بدون چربي، مرغ، ماهي، تخم مرغ، لوبياي خشك پخته شده و نخود، كبد، شير كم چربي يا بدون چربي و پنير، سويا و آجيل.

منابع ديگر خوب براي ويتامين "ب-3" شامل مخمر آبجو، سبوس گندم، نام پرقوت و حبوبات. غلات (به جز ذرت)، قارچ و سبزيجات تازه. ويتامين "ب-3" در اثر پختن در آب از بين
مي رود. بنابراين تا حد امكان از جوشاندن، پختن و فريزكردن سبزيجات خودداري كنيد.

اشكال ديگر

اگز پزشك به شما توصيه كند كه مقدار بيشتري ويتامين "‘-3" مصرف كنيد، مي توانيد از مكمل هاي نياسين يا نياسين آميد كه به اشكال مختلف در دسترس است استفاده نمايي. قرص هاي 25، 50، 100، 250 و 500 ميلي گرمي موجود است. اگر چه قرص ها و كپسولهايي كه به مرور زمان در بدن آزاد ميشود در دسترس است، اما مطالعات نشان داده اين تركيبات باعث آسيب به كبد ميشود. نياسين همچنين به صورت اينوزيتول هگزانياسينات كه فرآورده توليد شده در اروپاست، در دسترس است. اين تركيب به تدريج آزاد ميشود و منجر به آسيب كبد نمي شود.

نحوة مصرف

براي كاهش خطر ايجاد زخم معده و جلوگيري از بهم خوردگي و آشفتگي معده، بهتر است مكمل هاي نياسين را همراه با غذا مصرف كنيد.

موارد احتياط

مصرف ميزان زياد نياسين (75 ميلي گرم يا بيشتر) باعث ايجاد عوارض جانبي ميشود. شايعترين عارضة آن «نياسين فلاش» (NIACIN FLUSH) است، بدين صورت كه در صورت وسينه احساس سوزش كرده و پوست شما قرمز و برافروخته ميشود. اين نشانه ها بي ضرر هستند مگر شما مبتلا به آسم باشيد بنابراين افراد مبتلا به آسم از مصرف زياد نياسين بايد اجتناب كنند. مصرف مقادير خيلي زياد نياسين كه براي كاهش كلسترول بكار مي رود، باعث آسيب كبد و زخم معده ميشود. اگر شما دچار بيماريهاي كبدي يا زخم معده هستيد از مكمل هاي نياسين نبايد استفاده كنيد. اگر شما ديابت، بيماري كيسة صفرا يا نقرس داريد بايد زير نظر پزشك از مكملهاي نياسين استفاده كنيد.

تداخل هاي احتمالي

نكات زير را در مورد نياسين به خاطر بسپاريد.

با ديگر ويتامين هاي گروه "" باعث به حركت درآوردن موتور بدن ميشود.

با ديگر داروهاي كاهنده كلسترول بدن قابل استفاده است.

در صورت همراهي با داروهاي فشارخون، با احتياط مصرف كنيد (زيرنظر دقيق پزشك).

الكل مي تواند مانع از جذب ويتامين "ب-3" شود، همينطور كه بر جذب ساير ويتامين ها و مواد معدني تأثير مي گذارد.